Andrew Wood
Επί του παρόντος δεν προσφέρεται βιώσιμη διευθέτηση της κρίσης στην Ουκρανία. Η διευθέτηση της κρίσης με τους εξελισσόμενους όρους του Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορούσε να αποτελέσει προοίμιο για περαιτέρω προβλήματα.
Δεν μπορείτε να κάνετε παρέκταση από προηγούμενες καταστροφές στους σημερινούς κινδύνους, αλλά οι πρόσφατες αναλύσεις για το πώς ξεκίνησε ο πόλεμος το 1914 προκαλούν προβληματισμό σχετικά με την τραγωδία που πλήττει τώρα τη Ρωσία και την Ουκρανία. Τότε, όπως και τώρα, μυθικά ιστορικά και εθνοτικά επιχειρήματα και συναισθήματα διατυπώθηκαν για να δικαιολογήσουν την κατάληψη των εδαφών των άλλων, την άρνηση προφανών αληθειών και την υποταγή των ξένων πολιτών στη θέληση μιας νικηφόρας δύναμης. Τότε, όπως και τώρα, είμαστε αναγκασμένοι να μαντέψουμε ποια μπορεί να είναι τα αληθινά κίνητρα και οι τελικές φιλοδοξίες άλλων δυνάμεων –και συμμάχων–. Σημείωσε ο Κρίστοφερ Κλαρκ Οι Υπνοβάτες ότι «ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ευρωπαίων στελεχών [το 1914] ήταν η επίμονη αβεβαιότητα σε όλους τους τομείς σχετικά με τις προθέσεις φίλων και πιθανών εχθρών».

Υπάρχει παρόμοια αβεβαιότητα σχετικά με τους στόχους του Προέδρου Πούτιν στην Ουκρανία. Βάζει την ανατροπή του Βίκτορ Γιανουκόβιτς (τον θυμάστε;) και τι ακολούθησε από αυτήν στις δυτικές συνωμοσίες κατά της Ρωσίας. Επομένως, γι' αυτόν, η Ρωσία έχει δίκιο να πολεμά όσο καλύτερα γίνεται για αυτό που θα έβλεπε ως εγγενές δικαίωμά της να κυβερνά την Ουκρανία μέσω πληρεξουσίου, κρατώντας έτσι τη Δύση σε απόσταση. Για τους περισσότερους στη Δύση, αυτό είναι προφανής ανοησία. Η Ουκρανία είναι ένας πονοκέφαλος που κανείς στη Δύση δεν ήθελε, αλλά η χρήση βίας από τη Ρωσία εναντίον της αποτελεί απειλή για την ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων. Η αντιμετώπιση αυτής της απειλής, όπως πρέπει, ενισχύει (τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα) τον δεσμό που έχει αποκατασταθεί μεταξύ του Πούτιν και του ρωσικού λαού. Κάθε φορά που υπήρχε η ευκαιρία για τον Πούτιν να καταλήξει σε μια συμβιβαστική διευθέτηση, όπως συνέβη με την σχεδόν ήττα των πρακτόρων της Ρωσίας στο Λουχάνσκ και το Ντόνετσκ τον περασμένο μήνα, ο Πούτιν διπλασίασε τα στοιχήματά του και πυροδότησε την κρίση.

Το Κίεβο δεν έχει εναλλακτική – αν η Ουκρανία θέλει να αποδειχθεί βιώσιμο κράτος με μακροπρόθεσμο μέλλον – αλλά να αντισταθεί όσο καλύτερα γίνεται στη ρωσική στρατιωτική πίεση. Το πρώτο στοιχείο μιας συμφωνίας που έχει προταθεί ότι θα μπορούσε να ικανοποιήσει το Κρεμλίνο θα ήταν ο οριστικός και διαρκής αποκλεισμός της Ουκρανίας από το ΝΑΤΟ και, αν θυμηθεί κανείς πώς ξεκίνησε με την απόρριψη μιας Συμφωνίας Σύνδεσης από τον Γιανουκόβιτς, πιθανώς και από μια στενότερη σχέση με την ΕΕ. Αλλά κανένα από αυτά τα στοιχεία δεν θα ήταν ασφαλές για το σημερινό Κρεμλίνο χωρίς αποτελεσματική ρωσική κυριαρχία στο Κίεβο. Το εμβληματικό έργο του Πούτιν για την Ευρασιατική Ένωση έχει ήδη καταστραφεί. Οι Ουκρανοί δεν πρόκειται απλώς να ξεχάσουν ότι η Ρωσία έκλεψε την Κριμαία, υποκίνησε την αναρχία στην Ανατολή και χρησιμοποίησε τα ρωσικά στρατεύματα εναντίον τους.

Το δεύτερο υποτιθέμενο στοιχείο μιας συμφωνίας είναι η αναγνώριση κάποιας μορφής χωριστού καθεστώτος για τουλάχιστον το Ντόνετσκ και το Λουχάνσκ συν τη διατήρηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Ακόμα κι αν αυτό μπορούσε να συμφωνηθεί, δεν θα μπορούσε επίσης να είναι σταθερό. Ούτε το Ντόνετσκ ούτε το Λουχάνσκ είναι οι «Λαϊκές Δημοκρατίες» οι υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία αντάρτες και οι Ρώσοι βοηθοί τους ισχυρίζονται ότι είναι. Η απορρόφηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία αποδεικνύεται αρκετά δύσκολη. Η πρόκληση και το κόστος διατήρησης τμημάτων της ανατολικής Ουκρανίας ξεχωριστά από την υπόλοιπη χώρα, πόσο μάλλον η απορρόφησή τους από την ίδια τη Ρωσία, θα ήταν τρομερά και η Ρωσία θα έπρεπε να επωμιστεί το κόστος. Στην καλύτερη περίπτωση, η Μόσχα θα εγκαθιστούσε έτσι μια άλλη διεφθαρμένη και κατασταλτική κλεπτοκρατία στα σύνορά της, με ένα αβέβαιο μέλλον, εξαρτώμενο από τη συνεχιζόμενη ρωσική κυριαρχία μιας ανήσυχης Ουκρανίας.

Ο Πούτιν είναι ουσιαστικά στην εξουσία εδώ και 15 χρόνια. Με τον καιρό έχει γίνει και κυρίαρχος και απομονωμένος. Υπάρχουν εκείνοι στη Δύση που υποστηρίζουν ότι είναι ρεαλιστικό να αποδεχτεί κανείς το αναπόφευκτο και να διευθετήσει την κρίση της Ουκρανίας λίγο πολύ με τους εξελισσόμενους όρους του. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι αυτό μπορεί να είναι άτιμο –αν και φυσικά, καλείται, να αναγνωρίσει το βάθος του ρωσικού αισθήματος– αλλά θα ήταν καλύτερο από έναν ακόμη γύρο αιματοχυσίας. Ωστόσο, στην πραγματικότητα δεν θα ήταν μια λύση, αλλά το προοίμιο για περαιτέρω προβλήματα στην Ουκρανία και την περαιτέρω εμβάθυνση της αυταρχικής κυριαρχίας στην ίδια τη Ρωσία.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτό το κομμάτι ξεκίνησε αναφερόμενος στην παρούσα τραγωδία που πλήττει τη Ρωσία καθώς και την Ουκρανία. Είναι θέμα πόσο μακριά ο Πούτιν, παρά τη δύναμη της θέλησής του και την αντιληπτή ικανότητά του να ελίσσεται στη Δύση, είναι ήδη έξω από τα βάθη του. Ίσως θα μπορούσε, όπως φέρεται να είπε στον Πρόεδρο της Κομισιόν της ΕΕ Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, να φτάσει στο Κίεβο σε δύο εβδομάδες εάν το επέλεγε να το κάνει. Αλλά δεν θα είχε ιδέα τι να κάνει μόλις έφτανε. Το κόστος των μέχρι τώρα ενεργειών του θα ήταν, αν διατηρηθεί, περισσότερο από αυτό που θα μπορούσε να αντέξει η Ρωσία για περισσότερους από μερικούς μήνες, ακόμη και χωρίς τις κυρώσεις που την έχουν χτυπήσει πολύ πιο σκληρά από ό,τι υποθέτουν πολλοί στη Δύση. Το μακροπρόθεσμο μέλλον που προσφέρει στη χώρα του είναι σκοτεινό και οι προοπτικές του ανάλογες με αυτό. Είπε ψέματα όχι μόνο στη Δύση, αλλά και στον ρωσικό λαό.