Η ψυχραιμία έχει ξεφτιλιστεί λόγω των εθνικών ελέγχων μετανάστευσης του ζητιάνου-μου-γείτονα και το φλέγον ερώτημα είναι πώς να αποφύγετε μια ρήξη. Η μετανάστευση έχει γίνει τόσο τοξική που κινδυνεύει να δηλητηριάσει τις σχέσεις εντός της ΕΕ για τα επόμενα χρόνια.
Αυτό που είναι σίγουρο για αυτή τη σύνοδο κορυφής είναι ότι οι ηγέτες της ΕΕ δεν θα βρουν μια θαυματουργή λύση. Δεν υπάρχει ασημένια σφαίρα για ένα τόσο περίπλοκο πρόβλημα σε μια τόσο γεμάτη ατμόσφαιρα.
Η λύση «βγάλτε από τη φυλακή» είναι η έναρξη μιας ανεξάρτητης μελέτης από υψηλού επιπέδου πολιτικούς και ειδικούς για να επανεξεταστούν οι μυριάδες πτυχές του προβλήματος. Η σύνθεσή τους θα πρέπει να υπερβαίνει κατά πολύ τον περιορισμό της μετανάστευσης και να περιλαμβάνει όλους τους δημογραφικούς και κοινωνικούς παράγοντες.
Η Ευρώπη χρειάζεται μια στρατηγική που θα εκτείνεται μέχρι τα μέσα του αιώνα. Ο πιο άμεσος στόχος θα πρέπει να είναι η επαναφορά της κοινής γνώμης και η άμβλυνση των σκληροπυρηνικών συμπεριφορών. Η μελέτη θα πρέπει να δείξει ότι το ζήτημα της μετανάστευσης έχει πολύ περισσότερα από όσα έχει συναντήσει μέχρι στιγμής το κοινό.
Πολλές κυβερνήσεις της ΕΕ -και αυτή της Γερμανίας, τώρα που ο συνασπισμός της Άνγκελα Μέρκελ είναι τόσο συντετριμμένος από το ζήτημα-- έχουν επιδεινώσει τις εντάσεις υποκύπτοντας στις αντιμεταναστευτικές πιέσεις. Το έχουν κάνει για εκλογικούς κυρίως λόγους, αλλά έχουν γίνει πιο ευάλωτοι από ποτέ στους λαϊκιστές.
Μέχρι να καταφέρουν τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα να επισημάνουν κοινές πολιτικές που καθησυχάζουν τους ψηφοφόρους, οι λαϊκιστές πολιτικοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους φόβους της μαζικής μετανάστευσης για να τους αφαιρέσουν την εξουσία. Θα διαλέγουν τις υπεύθυνες κυβερνήσεις της ΕΕ μία προς μία όποτε γίνουν εκλογές.
Διακυβεύεται πολύ περισσότερο από την εσωτερική πολιτική. Ο εθνικισμός που κηρύττουν οι λαϊκιστές κατά των μεταναστών σηματοδοτεί το τέλος της αλληλεγγύης της ΕΕ. «Η μετανάστευση παραμένει το νούμερο ένα μέλημα των Ευρωπαίων», προειδοποίησε η Επιτροπή της ΕΕ όταν ανέφερε πρόσφατα ότι μόνο το ένα πέμπτο των ερωτηθέντων εξακολουθεί να βλέπει θετικά τη μετανάστευση, ενώ σχεδόν τα δύο πέμπτα λένε ότι είναι σοβαρό πρόβλημα.
Ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν τώρα σε μια χώρα της ΕΕ όπου δεν έχουν γεννηθεί έχει αυξηθεί απότομα από 34 εκατομμύρια το 2000 σε 57 εκατομμύρια σήμερα, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το 11% του πληθυσμού των 512 εκατομμυρίων. Το ένα τρίτο είναι οι πολίτες της ΕΕ για την «ελεύθερη μετακίνηση» και τα δύο τρίτα είναι μη Ευρωπαίοι. Ταυτόχρονα, μαίνεται η διαφωνία σχετικά με τον βαθμό στον οποίο η γήρανση της Ευρώπης σημαίνει ότι χρειάζεται περισσότερους εργαζόμενους.
Τόσο το 2015 όσο και το 2016, περίπου 1.2 εκατομμύρια πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες έφτασαν στην Ευρώπη. Αυτή η εισροή επιβραδύνθηκε σε 650,000 άτομα το 2017, αλλά ήταν ωστόσο τριπλάσια από το 2007.
Οι κυβερνήσεις θέλουν να υπονοούν ότι η «μεταναστευτική κρίση» έχει τελειώσει. Στην πραγματικότητα, μόλις αρχίζει. Οι νόμιμοι μετανάστες -διαφορετικά από τους πρόσφυγες και τους παράτυπους οικονομικούς μετανάστες-- φθάνουν από το 2010 σε ποσοστό 1.75 εκατομμύριο έτος και οι οικογενειακές επανενώσεις, οι φοιτητές και η πρόσληψη ειδικευμένων εργαζομένων υποδηλώνουν ότι αυτό σίγουρα θα αυξηθεί. Επιπλέον, η κλιματική αλλαγή και οι συγκρούσεις είναι βέβαιο ότι θα ωθήσουν πολλούς άλλους να αναζητήσουν μια νέα ζωή στην Ευρώπη.
Χωρίς μια κοινή προσέγγιση σε όλη την ΕΕ θα συνεχίσει να υπάρχει μεγάλη λαθρομετανάστευση που δημιουργεί ποινικοποιημένες κοινότητες και αφορολόγητες μαύρες οικονομίες.
Ο λανθασμένος χειρισμός των αιτήσεων ασύλου των προσφύγων επιδεινώνει τα πράγματα. Το βασικό πρόβλημα είναι ο Κανονισμός του Δουβλίνου του 2003, ο οποίος ορίζει ότι οι πρόσφυγες που φεύγουν από διώξεις πρέπει να ζητήσουν άσυλο από τη χώρα της ΕΕ στην οποία έφτασαν για πρώτη φορά. Οι νότιες χώρες της ΕΕ λένε ότι αυτό είναι ένα άδικο βάρος, αλλά είναι ένα βάρος που άλλες αρνούνται να μοιραστούν.
Η σημαντική πλειονότητα των προσφύγων θεωρείται ότι είναι πραγματικά οικονομικοί μετανάστες και δεν τους χορηγείται πολιτικό άσυλο. Πολλοί ξεφεύγουν από τα σπίτια επαναπατρισμού και παγιδεύονται στο κενό για να διογκώσουν τις τάξεις των «παράνομων» της Ευρώπης χωρίς έγγραφα.
Η εντεινόμενη διαμάχη για τη μετανάστευση παραλύει τις προσπάθειες σε επίπεδο ΕΕ για τη δημιουργία ενός κοινού συστήματος ασύλου καθώς και μιας μακροπρόθεσμης προσέγγισης για τη μετανάστευση.
Χωρίς προφανή λύση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να παρακάμψει τις διάφορες αντιπαραθέσεις που αφορούν την Ιταλία, τη Γερμανία, τις τέσσερις χώρες του Βίσεγκραντ και άλλες, αναθέτοντας σε ένα ανεξάρτητο όργανο ανώτατου επιπέδου υπό την προεδρία ενός αξιοσέβαστου προσώπου να επανεξετάσει τις πολλές περίπλοκες πτυχές της μετανάστευσης.
Η ευρεία σύνθεσή του θα καλύπτει οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα εντός της Ευρώπης καθώς και τις εξωτερικές αναπτυξιακές πολιτικές και θα πρέπει να υποβάλει τις συστάσεις του στους ηγέτες της ΕΕ πριν από τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του επόμενου έτους.
Η μετανάστευση διαμορφώνει εκ νέου το πολιτικό έδαφος της ΕΕ και απειλεί τελικά να το διαλύσει. Μια ευρεία και αντικειμενική ανάλυση των περίπλοκων γεωπολιτικών αλλαγών που λαμβάνουν χώρα είναι απαραίτητη, γιατί χωρίς αυτήν δεν μπορούν να υπάρξουν βιώσιμες λύσεις πολιτικής.
Φίλοι της Ευρώπης: Safer Together - Το Ηνωμένο Βασίλειο και το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας
Κόσμος της Ευρώπης: Προς μια μακροπρόθεσμη λύση στη μεταναστευτική πρόκληση της Ευρώπης, του Tom Cardamone
Συζήτηση για την Ευρώπη: Πώς μπορούμε να σταματήσουμε την εμπορία ανθρώπων και την κακοποίηση των προσφύγων;