Για αυτή την παθιασμένη πράξη περιφρόνησης, υπερασπιζόμενος τα παιδιά της Ευρώπης, η Eglantyne συνελήφθη. Η έκφραση δημόσιας διαφωνίας για τον αποκλεισμό ισοδυναμούσε με προδοσία. Ωστόσο, ο δικαστής στην περίπτωσή της εντυπωσιάστηκε τόσο από το θάρρος της και τη δικαιοσύνη της υπόθεσης της, που πλήρωσε το πρόστιμο που της επιβλήθηκε από την τσέπη του. Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν η πρώτη δωρεά στο Save the Children, που ίδρυσε ο Eglantyne.
Έκτοτε έχουμε κάνει εκπληκτική πρόοδο για τα παιδιά. Την εποχή που ιδρύθηκε η Save the Children, περίπου 30 παιδιά στα 100 πέθαναν τραγικά στα πρώτα τους χρόνια. Σήμερα είναι λιγότερο από πέντε. Ήταν επίσης η περίπτωση που μόνο 30 παιδιά στα 100 θα μάθαιναν ποτέ να διαβάζουν και να γράφουν. Σήμερα, τα παγκόσμια ποσοστά αλφαβητισμού είναι περίπου 85%. Όμως, παρά όλα αυτά τα μεγάλα βήματα προς τα εμπρός, πολλά εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να έχουν μείνει πολύ πίσω. Στην πραγματικότητα, γνωρίζουμε ότι αυτή είναι η μοίρα τουλάχιστον 700 εκατομμυρίων παιδιών, που είναι το κεντρικό εύρημα της νέας μας έκθεσης «Κλεμμένα παιδικά χρόνια».
Αυτή η έκθεση - η πρώτη σε ετήσια σειρά - ρίχνει μια προσεκτική ματιά στα γεγονότα που κλέβουν τα παιδιά την παιδική τους ηλικία. Αυτά τα «παιδικά λήμματα» αντιπροσωπεύουν επίθεση στο μέλλον των παιδιών και περιλαμβάνουν κακή υγεία, συγκρούσεις, βία, παιδικούς γάμους, πρόωρη εγκυμοσύνη, υποσιτισμό, αποκλεισμό από την εκπαίδευση και την παιδική εργασία. Χρησιμοποιήσαμε αυτούς τους παράγοντες για να δημιουργήσουμε ένα μοναδικό εργαλείο - τον Δείκτη Τέλος της παιδικής ηλικίας - που κατατάσσει 172 χώρες με βάση τις περιοχές που η παιδική ηλικία είναι πιο ανέπαφη και πού είναι πιο διαβρωμένη. Δείχνει ποιες χώρες καταφέρνουν και ποιες αποτυγχάνουν να παρέχουν συνθήκες που γαλουχούν και προστατεύουν τους νεότερους πολίτες τους.
Η πλειοψηφία αυτών των παιδιών, φυσικά, ζει σε μειονεκτούσες κοινότητες στις αναπτυσσόμενες χώρες. Όλες οι χώρες στην τελευταία δεκάδα της κατάταξης βρίσκονται στην υποσαχάρια Αφρική. Επίσης, δεν προκαλεί έκπληξη ότι οι ευρωπαϊκές χώρες καταλαμβάνουν και τις δέκα πρώτες θέσεις. Ωστόσο, αν και τα παιδιά της Ευρώπης είναι μερικά από τα πιο υγιή, μορφωμένα και καλύτερα προστατευμένα στον κόσμο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μερικά από τα πιο στερημένα παιδιά ζουν και εδώ. Πέρυσι, η Save the Children αποκάλυψε ότι περίπου 26 εκατομμύρια παιδιά στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Ανάμεσά τους είναι τα εξαιρετικά ευάλωτα παιδιά που αναγκάστηκαν να φύγουν στην Ευρώπη από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, σε πολλές περιπτώσεις μόνα τους, και πολύ συχνά υπόκεινται σε κακοποίηση και εκμετάλλευση ακόμη και εντός των συνόρων μας.
Αυτό είναι που οδηγεί το Save the Children τώρα. Αποφασιστικότητα να προσεγγίσουμε τα πιο δυσπρόσιτα παιδιά, τα οποία έχουν αποκλειστεί ή μείνει πίσω από την πρόοδο - είτε ζουν στη Σομαλία, στο Νότιο Σουδάν ή στη Σουηδία. Όλα τα παιδιά αξίζουν μια παιδική ηλικία αγάπης, φροντίδας και προστασίας, ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Ως Save the Children, έχουμε υποσχεθεί να κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να συμβεί αυτό. Αυτή είναι η σύγχρονη εκδήλωση της σχεδόν εκατονταετούς αποστολής μας. Ωστόσο, σε αντίθεση με τη μοναχική φωνή της Eglantyne Jebb, που ακούστηκε στην πλατεία Τραφάλγκαρ όλα αυτά τα χρόνια πριν, όλος ο κόσμος έχει συγκεντρωθεί τώρα για να υποστηρίξει και τα πιο ευάλωτα παιδιά.
Το 2015 παγκόσμιοι ηγέτες συγκεντρώθηκαν στα Ηνωμένα Έθνη για να υπογράψουν τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Αυτό ισοδυναμούσε με μια παγκόσμια δέσμευση ότι όλα τα παιδιά θα απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους στην υγεία, την εκπαίδευση και την προστασία - εν ολίγοις, το δικαίωμά τους στην παιδική ηλικία - και μια υπόσχεση ότι αυτοί που βρίσκονται πιο πίσω, οι πιο αποκλεισμένοι στην κοινωνία, θα προσεγγίζονται πρώτα. Αυτή η υπόσχεση είναι η πιο εκτεταμένη και καθολική εγγύηση για τα παιδιά του κόσμου που έχουμε δει ποτέ να κάνει η διεθνής κοινότητα. Είναι μια ιστορική ευκαιρία που δεν μπορούμε να χάσουμε.
Ως υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σημαντικός δωρητής ανάπτυξης και ανθρωπιστικής βοήθειας, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μεγάλη ευθύνη να διασφαλίσει ότι δεν το κάνουμε. Όμως, ανησυχητικό είναι ότι τον τελευταίο καιρό έχει βρεθεί αντιμέτωπη με ορισμένες μεγάλες προκλήσεις που δοκιμάζουν την ικανότητά της να ανταποκριθεί σε αυτήν την ευθύνη. Η αύξηση του αριθμού των αφίξεων προσφύγων και μεταναστών στην ΕΕ, οι τρομοκρατικές επιθέσεις και οι συγκρούσεις στη γειτονιά της έχουν οδηγήσει σε αυξημένη εστίαση στην ασφάλεια και την άμυνα. Η έναρξη των διαπραγματεύσεων για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ θα κυριαρχήσει στην πολιτική της ΕΕ και η ΕΕ αντιμετωπίζει κρίση εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών της εν μέσω ενός κλίματος αυξανόμενης ανισότητας και αυξανόμενου ευρωσκεπτικισμού.
Όλες αυτές οι πιέσεις δημιουργούν τον πειρασμό να αναζητήσουμε λύσεις γρήγορης επίλυσης ή να επικεντρωθούμε μόνο στο καλύτερο για μια χώρα σε βάρος άλλων. Ωστόσο, όπως ο Eglantyne απώθησε τη λογική του αποκλεισμού των Συμμάχων, και σήμερα η απάντηση πρέπει να είναι περισσότερη συνεργασία, όχι λιγότερη, και περισσότερη αποφασιστικότητα να εργαστούμε μαζί για να υποστηρίξουμε τον ρόλο της Ευρώπης ως δύναμης για το καλό στον κόσμο.
Πρέπει να παραμείνουμε συγκεντρωμένοι στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της φτώχειας, των συγκρούσεων και του αποκλεισμού που είναι οι κινητήριες δυνάμεις των περισσότερων προβλημάτων που πλήττουν την ήπειρό μας. Η επένδυση στα παιδιά, την επόμενη γενιά, πρέπει να είναι ένα μεγάλο μέρος της λύσης. Αυτό σημαίνει να εργαζόμαστε αποφασιστικά για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και να οικοδομήσουμε έναν κόσμο όπου κάθε τελευταίο παιδί, είτε εντός είτε εκτός των συνόρων της ΕΕ, μπορεί να επιβιώσει, να μάθει και να ευημερήσει. Επενδύοντας στα παιδιά, επενδύουμε σε έναν κόσμο πιο ίσο, σταθερό και ευημερούν: έναν κόσμο που θα έμοιαζε τελικά με το τολμηρό όραμα αυτής της μίας θαρραλέας γυναίκας που συνελήφθη στην πλατεία Τραφάλγκαρ.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Η ΕΕ πρέπει να εξετάσει τον αντίκτυπο της λιτότητας στα παιδιά
Η Jana Hainsworth είναι Γενική Γραμματέας του Eurochild
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ισχυρίζεται ότι είναι παγκόσμιος υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αλλά όταν πρόκειται να τακτοποιήσει το δικό του σπίτι, έχει κάποιες σοβαρές προκλήσεις.
Αναμφισβήτητα είναι οι μακροοικονομικές πολιτικές και τα εργαλεία επιτήρησης της ίδιας της ΕΕ που στην καλύτερη περίπτωση έχουν υποστηρίξει, στη χειρότερη ενθάρρυνε, τη λιτότητα σε όλα τα κράτη μέλη. Το 2010 η ΕΕ εισήγαγε πολύ αυστηρότερη δημοσιονομική εποπτεία, ιδίως σε ολόκληρη την ευρωζώνη, θέτοντας αυστηρά όρια στα κρατικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος. Αυτό ενισχύεται μέσω της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, του μηχανισμού μακροοικονομικού συντονισμού της ΕΕ του οποίου οι συστάσεις προς τα κράτη μέλη έχουν συχνά ερμηνευτεί ως πράσινο φως για τη μείωση των δημοσίων δαπανών.
Σύμφωνα με τη UNICEF, τα παιδιά έχουν επηρεαστεί δυσανάλογα από τη λιτότητα. Οι δαπάνες για οικογενειακά επιδόματα έχουν συρρικνωθεί στις περισσότερες χώρες της ΕΕ από το 2008. Μελέτες του ΟΟΣΑ δείχνουν επίσης ανησυχητική τάση μείωσης των δαπανών για την εκπαίδευση. Σε περισσότερα από τα δύο τρίτα των χωρών του ΟΟΣΑ οι δαπάνες για την πρωτοβάθμια έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση ως ποσοστό των κρατικών προϋπολογισμών μειώθηκαν μεταξύ 2005 και 2014. Οι προϋπολογισμοί για την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση και την τοπική κοινότητα έχουν επηρεαστεί, περιορίζοντας την ικανότητα των κυβερνήσεων να ανακόψουν το αυξανόμενο κύμα ανισότητα.
Σε ολόκληρη την ΕΕ σήμερα εκτιμάται ότι ένα στα τέσσερα παιδιά μεγαλώνει σε συνθήκες φτώχειας. Η εμπειρία της φτώχειας στην παιδική ηλικία είναι ιδιαίτερα επιζήμια, επηρεάζοντας συχνά τις πιθανότητες ζωής και μεταδίδεται στην επόμενη γενιά. Δεν πρόκειται μόνο για τα μειωμένα οικονομικά μέσα μιας οικογένειας: η φτώχεια περιορίζει τη συμμετοχή στην κοινωνία και μειώνει τις πιθανότητες ενός παιδιού να αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητές του. Απαιτούμε ισχυρή πολιτική δέσμευση από τους εθνικούς μας ηγέτες για να το αλλάξουμε αυτό.
Ενώ μέρος της ευθύνης μπορεί να αποδοθεί σε υπερβολικά ζήλους παρεμβάσεις των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, ένα άλλο τμήμα της ΕΕ υπερασπίζεται σθεναρά τις κοινωνικές επενδύσεις και τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας. Τον Φεβρουάριο του 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη σύστασή της για «Επένδυση στα παιδιά: Σπάζοντας τον κύκλο των μειονεκτημάτων». Αυτό ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν την παιδική φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό εφαρμόζοντας πολυδιάστατες στρατηγικές και να χρησιμοποιήσουν τα διαθέσιμα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ για το σκοπό αυτό.
Μια πρόσφατη αξιολόγηση του αντικτύπου της αναφέρει χωρίς έκπληξη ότι η πρόοδος είναι μέτρια και «ανεπαρκής σε σύγκριση με την κλίμακα του προβλήματος». Αυτό οφείλεται ίσως στις εγγενείς αντιφάσεις μεταξύ της μακροοικονομικής και της δημοσιονομικής πολιτικής και των πραγματικών επενδύσεων που απαιτούνται για την αναστροφή των αυξανόμενων ανισοτήτων και της παιδικής φτώχειας. Τελικά είναι θέμα πολιτικής προτεραιότητας των παιδιών και των δικαιωμάτων τους.
Δύο πρόσφατες εξελίξεις προσφέρουν ελπίδες. Το πρώτο είναι, φυσικά, οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης. Σε αντίθεση με τους προκατόχους τους (τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας) αυτοί είναι καθολικοί. Η ΕΕ δεν πρέπει να χάσει την ευκαιρία να ευθυγραμμίσει το όραμά της μετά το 2020 με αυτές τις παγκόσμιες δεσμεύσεις για έναν καλύτερο κόσμο. Ο δεύτερος είναι ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων - μια νέα πρωτοβουλία της Επιτροπής Γιούνκερ. Ενώ προηγούμενες επιτροπές έχουν κάνει προσπάθειες να ενισχύσουν την κοινωνική διάσταση της Ευρώπης, αυτή είναι η πρώτη φορά που μια πρωτοβουλία υποστηρίζεται από τον Πρόεδρο. Εάν λειτουργήσει, θα φέρει κοινωνικά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για τη μείωση της παιδικής φτώχειας, στο μέτωπο και στο επίκεντρο της οικονομικής πολιτικής. Στο μέλλον, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να κρίνονται όχι μόνο από τη δημοσιονομική τους πειθαρχία, αλλά και από τα κοινωνικά τους πρότυπα.
Ο χρόνος θα δείξει εάν αυτές οι πρωτοβουλίες ανατρέψουν το ρεύμα της αυξανόμενης ανισότητας και της εδραιωμένης παιδικής φτώχειας στην Ευρώπη. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι από αυτό εξαρτάται η μακροπρόθεσμη ευημερία και σταθερότητα της Ευρώπης.