Senior Research Fellow, Πρόγραμμα Ρωσίας και Ευρασίας

Οι δυτικοί ηγέτες δεν είναι σε θέση να ερμηνεύσουν σωστά τα ρωσικά σήματα, εξ ου και η συνεχής αίσθηση έκπληξης. Μια πιο εξελιγμένη κατανόηση της κινητοποίησης θα βοηθούσε στη διαμόρφωση πιο αποτελεσματικών πολιτικών για την αντιμετώπιση της Ρωσίας.

  • Ο όρος mobilizatsiya – η «κινητοποίηση» – εμφανίζεται όλο και πιο έντονα στη συζήτηση για τη ρωσική πολιτική. Περιγράφει μια συντονισμένη προσπάθεια εκ μέρους του κράτους να αντιμετωπίσει μια σειρά εξελισσόμενων απειλών για την ασφάλεια – τόσο με στενή όσο και με ευρεία έννοια – στη Ρωσία. Εν μέρει, αυτό αντανακλά μια ευρεία συζήτηση σχετικά με τη διαφαινόμενη πιθανότητα, ίσως ακόμη και αναπόφευκτο, ενός πολέμου.
  • Κατά την άποψη πολλών Ρώσων αξιωματούχων, πολιτικών και ειδικών, το διεθνές σύστημα γίνεται ολοένα και πιο ασταθές, με «hotspots» να εμφανίζονται σε πολλές περιοχές – συμπεριλαμβανομένης της άμεσης γειτονιάς της Ρωσίας. Υπάρχει επομένως ανησυχία για την προοπτική ενός 21ου αιώνα ευρύτερης διεθνούς αστάθειας και ενός «τόξου κρίσης» γύρω από τη Ρωσία. Οι συγκεκριμένες αντιληπτές απειλές περιλαμβάνουν τον αναδυόμενο διεθνή ανταγωνισμό για πόρους, έναν διεθνή αγώνα εξοπλισμών που βρίσκεται σε εξέλιξη και την πιθανότητα μιας απόπειρας αλλαγής καθεστώτος υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
  • Η ρωσική κρατική κινητοποίηση δίνει προτεραιότητα στις ανησυχίες για την ασφάλεια στη στρατηγική σκέψη, με οικονομικά και άλλα θέματα να εντάσσονται σε αυτές. Συνεπάγεται την εφαρμογή έκτακτων μέτρων που έχουν σχεδιαστεί για να δοκιμάσουν το ρωσικό σύστημα εξουσίας και να το προετοιμάσουν για να αντιμετωπίσει τις απειλές που εντόπισε η ηγεσία. Ως εκ τούτου, η κινητοποίηση αφορά πρωτίστως ετοιμότητα.
  • Τα μέτρα κινητοποίησης περιλαμβάνουν σημαντικές επενδύσεις σε προμήθειες όπλων, σε βελτιωμένες συνθήκες υπηρεσίας στις ένοπλες δυνάμεις και στην αμυντική βιομηχανία και σε συστήματα διοίκησης και ελέγχου και ενισχυμένο συντονισμό μεταξύ των υπουργείων. Συνεπάγονται επίσης ένα έντονο πρόγραμμα ασκήσεων με τη συμμετοχή των εγχώριων υπηρεσιών ασφαλείας και των ενόπλων δυνάμεων.
  • Το πρόγραμμα κινητοποίησης αντιμετωπίζει συνεχή προβλήματα – τόσο λόγω της κλίμακας των απαιτούμενων μέτρων όσο και λόγω των προκλήσεων εξισορρόπησης των προτεραιοτήτων σε μια περίοδο οικονομικής στασιμότητας, ακόμη και ύφεσης. Συγκεκριμένα, φαίνεται να υπάρχει μια άλυτη εσωτερική συζήτηση για τη δομή των δυνάμεων, με ορισμένες φωνές στην κυβέρνηση και τον στρατό να υποστηρίζουν τη διατήρηση ενός μεγάλου στελεχών εφέδρων (δηλαδή μια παραλλαγή της παλαιού τύπου προσέγγισης μαζικής κινητοποίησης) και άλλες να τονίζουν την ανάπτυξη μικρότερης επαγγελματικής δύναμης σε συνεχή ετοιμότητα μάχης.
  • Η παρουσία ανταγωνιστικών οραμάτων κινητοποίησης είναι αναποτελεσματική χρήση των πόρων. Εμποδίζει την ανάπτυξη συνεκτικών πολιτικών, καθώς τα σχέδια και οι μεταρρυθμίσεις συχνά συναντούν αντίσταση από κατεστημένα συμφέροντα. Στην πραγματικότητα, η τρέχουσα πραγματικότητα της ρωσικής κινητοποίησης μοιάζει περισσότερο με «κινητοποίηση, με δυσκολία». Ωστόσο, για όλες τις προκλήσεις που εμπλέκονται, η κινητοποίηση αντιπροσωπεύει μια σημαντική μακροπρόθεσμη τάση στη δημιουργία στρατηγικής ισχύος στη Ρωσία.
  • Η Δύση μπορεί να κάνει λίγα για να αποτρέψει τη ρωσική κινητοποίηση για se, αλλά μια πιο περίπλοκη αξιολόγηση της διαδικασίας και των συνεπειών της θα βοηθούσε στην ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών πολιτικών αποτροπής και διαλόγου. Η κατανόηση της φύσης αυτής της κινητοποίησης θα βοηθήσει στον προγραμματισμό στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία τον Ιούλιο του 2016, μια εκδήλωση που θα παίξει βασικό ρόλο στη διαμόρφωση της συνεχιζόμενης στρατηγικής της Συμμαχίας για την αντιμετώπιση μιας πιο μυϊκής Ρωσίας. Ειδικότερα, το ΝΑΤΟ πρέπει να αναγνωρίσει ότι οι τρέχουσες προσπάθειες κινητοποίησης της Ρωσίας δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί και πιθανότατα θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τη στρατιωτική αποτελεσματικότητα, τη στάση και τη στρατηγική της Ρωσίας μέχρι το 2017-20.
Ερευνητική εργασία: Ρωσική Κρατική Κινητοποίηση: Μετακίνηση της Χώρας σε Πολεμικά Βήματα
pdf | 914.2 KB