Συνδεθείτε μαζί μας

Chatham House

Το τελικό βήμα για τη συμφωνία για το νομικό καθεστώς της Κασπίας;

ΜΕΡΙΔΙΟ:

Δημοσιευμένα

on

Χρησιμοποιούμε την εγγραφή σας για να παρέχουμε περιεχόμενο με τους τρόπους στους οποίους συναινέσατε και να βελτιώσουμε την κατανόησή μας για εσάς. Μπορείτε να διαγραφείτε οποιαδήποτε στιγμή.

Οι διαπραγματεύσεις για το διεθνές νομικό καθεστώς της Κασπίας Θάλασσας, που ξεκίνησαν το 1996, φαίνεται ότι έφτασαν επιτέλους στη γραμμή του τερματισμού. Μετά από 22 χρόνια, οι πέντε χώρες γύρω από τη θάλασσα έχουν πλησιάσει στην υπογραφή μιας σύμβασης για το νομικό της καθεστώς. Εάν το κάνουν, φαίνεται ότι η συμφωνία θα επιτρέψει να ανοίξει ο δρόμος για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου Trans-Caspian και άλλα έργα και θα κλείσει επίσης την πρόσβαση στη θάλασσα για τις ένοπλες δυνάμεις τρίτων χωρών.  

 

Η Ρωσία ολοκλήρωσε το μέρος των εργασιών της για την προετοιμασία της σύμβασης. Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα νομικών πληροφοριών της, η κυβέρνηση ενέκρινε στα τέλη Ιουλίου το προσχέδιο που υπέβαλε το υπουργείο Εξωτερικών μετά από συντονισμό με το Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν, το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν. Αναμένεται ότι το έγγραφο θα υπογραφεί στη σύνοδο κορυφής των αρχηγών κρατών τους στις 12 Αυγούστου στο Ακτάου του Καζακστάν.

Κατά τη διάρκεια της μακράς διαπραγματευτικής διαδικασίας, η Caspian Five πραγματοποίησε 51 συναντήσεις ειδικής ομάδας εργασίας σε επίπεδο υφυπουργών Εξωτερικών (η κύρια πλατφόρμα διαπραγματεύσεων που δημιουργήθηκε το 1996), περίπου 10 συναντήσεις υπουργών Εξωτερικών και τέσσερις προεδρικές συνόδους κορυφής (το 2002 στο Ασγκαμπάτ , το 2007 στην Τεχεράνη, το 2010 στο Μπακού και στο Αστραχάν το 2014). Τα τελευταία χρόνια οι διαπραγματευτές συμφώνησαν στο 90 τοις εκατό του σχεδίου σύμβασης. Η καθυστέρηση στη συμφωνία για το τελευταίο 10 τοις εκατό οφείλεται στο ότι τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα απομένουν να επιλυθούν. Δύο από τις πιο έντονες ήταν η αρχή που χρησιμοποιήθηκε για τη διαίρεση της Κασπίας Θάλασσας και οι μηχανισμοί έγκρισης έργων υποθαλάσσιων αγωγών και καλωδίων.

Το Ιράν είχε ειδική θέση στο πρώτο θέμα. Επιμένοντας στις συμφωνίες της σοβιετικής εποχής, δεν έχει αναγνωρίσει τις συμφωνίες μεταξύ Ρωσίας, Αζερμπαϊτζάν και Καζακστάν για τη διαίρεση του βόρειου τμήματος της Κασπίας Θάλασσας που υπογράφηκαν το 2003. Αυτές οι τρεις χώρες χρησιμοποίησαν για την οριοθέτηση τη μεσαία τροποποιημένη γραμμή (ίση απόσταση από την ακτογραμμή και λαμβάνοντας υπόψη το μήκος της ακτογραμμής). Αντίθετα, η θέση του Ιράν ήταν να χωρίσει τη θάλασσα σε ίσους τομείς του 20%, αφού η χρήση της μεσαίας τροποποιημένης γραμμής θα της άφηνε τον μικρότερο τομέα περίπου 11%.

Ως απάντηση σε μια τόσο δύσκολη πρόκληση, το σχέδιο της σύμβασης δεν περιλαμβάνει ακριβή διατύπωση με γεωγραφικές συντεταγμένες των ορίων των τομέων, αλλά μόνο τις αρχές για τη διαίρεση της θάλασσας. Αυτό επιτρέπει τη μεταφορά της ευθύνης για τη διχοτόμηση από την πενταμερή συζήτηση στο αμφίδρομο και τριμερές επίπεδο, όπως συνέβαινε όταν χωρίστηκε το βόρειο τμήμα της θάλασσας.

Διαφήμιση

Κρίνοντας από τη δυναμική των πρόσφατων επαφών μεταξύ Ιράν και Αζερμπαϊτζάν, οι διμερείς διαπραγματεύσεις για τη διαίρεση του νότιου τμήματος της θάλασσας βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Αυτή η θετική τάση στις σχέσεις μεταξύ των δύο μπορεί να ήταν ένας από τους λόγους προόδου στον πεντάπλευρο διάλογο για την Κασπία.

Ο δεύτερος ακρογωνιαίος λίθος για τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων ήταν η δυνατότητα κατασκευής διακασπικών έργων. Αρχικά η Ρωσία και το Ιράν τόνισαν τον περιβαλλοντικό κίνδυνο τέτοιων έργων και τόνισαν την ανάγκη συντονισμού και από τις πέντε χώρες. Το Τουρκμενιστάν υπερασπίστηκε το δικαίωμά του να κατασκευάσει τον αγωγό φυσικού αερίου Trans-Caspian χωρίς καμία διαβούλευση με τους γείτονές του. Ως απάντηση σε αυτήν την πρόκληση, το σχέδιο της σύμβασης υποδεικνύει ότι όλα τα υποθαλάσσια καλώδια ή αγωγοί πρέπει να πληρούν τις απαραίτητες περιβαλλοντικές απαιτήσεις και πρότυπα που έχουν εγκριθεί βάσει διακρατικών συμφωνιών. Ωστόσο, όλες οι χώρες γύρω από την Κασπία Θάλασσα θα έχουν το δικαίωμα να τοποθετήσουν αγωγούς και καλώδια χωρίς τη συγκατάθεση των γειτόνων τους, αλλά με την απαραίτητη ειδοποίηση για τις διαδρομές που θα ακολουθήσουν. Αυτό σημαίνει ότι, θεωρητικά, μετά την υπογραφή και την επικύρωση της σύμβασης, το Τουρκμενιστάν θα μπορεί να αρχίσει να αναζητά εταίρους για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Trans-Caspian.

Υπάρχει ακόμη η πιθανότητα ένα από τα μέρη να αρνηθεί να εγκρίνει το σχέδιο εγγράφου στην τρέχουσα μορφή του την τελευταία στιγμή. Όμως η έγκριση του σχεδίου από τη ρωσική κυβέρνηση και η ανακοίνωση ημερομηνίας για τη σύνοδο κορυφής δείχνουν ότι η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί και, πιθανότατα, θα επιφέρει την πολυαναμενόμενη σύμβαση.

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο:

Το EU Reporter δημοσιεύει άρθρα από διάφορες εξωτερικές πηγές που εκφράζουν ένα ευρύ φάσμα απόψεων. Οι θέσεις που λαμβάνονται σε αυτά τα άρθρα δεν είναι απαραίτητα αυτές του EU Reporter.

Τάσεις